Mất ngủ và mệt mỏi là hai vấn đề sức khỏe thường gặp, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ trong giai đoạn mang thai. Tình trạng này không chỉ gây ra sự khó chịu, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của mẹ bầu mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi. Vậy đâu là nguyên nhân chính gây mất ngủ, mệt mỏi ở phụ nữ mang thai? Hãy cùng Dược Bình Đông tìm hiểu các lý do cụ thể được phân tích dưới góc nhìn chuyên môn từ Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang – chuyên gia y học cổ truyền với hơn 30 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sức khỏe phụ nữ.
1. Thay Đổi Nội Tiết Tố Trong Thai Kỳ
Khi mang thai, cơ thể phụ nữ trải qua nhiều thay đổi lớn, trong đó có sự biến động mạnh mẽ của các hormone như progesterone và estrogen.
Progesterone tăng cao: Hormone này giúp duy trì thai kỳ nhưng cũng gây ra cảm giác uể oải và buồn ngủ ban ngày. Tuy nhiên, paradox xảy ra khi progesterone làm giãn cơ, bao gồm cơ vòng thực quản, dẫn đến tình trạng trào ngược dạ dày – nguyên nhân gây khó ngủ vào ban đêm.
Estrogen tăng: Hormone này đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thai nhi nhưng cũng có thể làm rối loạn chu kỳ ngủ của mẹ bầu, gây ra cảm giác khó chịu và mất ngủ.
Sự thay đổi nội tiết tố này là nguyên nhân hàng đầu khiến phụ nữ cảm thấy kiệt sức vào ban ngày nhưng lại khó ngủ sâu vào ban đêm.
2. Áp Lực Thể Chất Do Sự Phát Triển Của Thai Nhi
Trong những tháng cuối thai kỳ, kích thước thai nhi tăng nhanh khiến tử cung mở rộng, tạo ra áp lực lớn lên các cơ quan nội tạng xung quanh. Điều này dẫn đến:
Đau lưng và chuột rút: Áp lực từ thai nhi làm căng các cơ và dây chằng ở vùng lưng, hông, gây ra cảm giác đau nhức liên tục. Chuột rút chân vào ban đêm cũng là một hiện tượng phổ biến.
Khó thở: Tử cung lớn dần chèn ép lên cơ hoành, khiến mẹ bầu cảm thấy khó thở, đặc biệt khi nằm ngủ.
Thường xuyên đi tiểu đêm: Tử cung gây áp lực lên bàng quang, làm tăng tần suất đi tiểu vào ban đêm, gây gián đoạn giấc ngủ.
Những sự khó chịu về thể chất này khiến mẹ bầu không thể ngủ ngon giấc, từ đó cảm thấy mệt mỏi kéo dài.
3. Tâm Lý Lo Âu Và Stress
Mang thai là một hành trình đầy hạnh phúc nhưng cũng không ít áp lực. Theo Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang, yếu tố tâm lý cũng là một trong những nguyên nhân chính gây mất ngủ ở phụ nữ mang thai:
Lo lắng về sức khỏe thai nhi: Mẹ bầu thường lo sợ về sự phát triển của bé, các biến chứng thai kỳ hoặc quá trình chuyển dạ sắp tới.
Áp lực tài chính và gia đình: Những thay đổi về vai trò trong gia đình, cùng với áp lực tài chính, có thể khiến mẹ bầu rơi vào trạng thái căng thẳng.
Rối loạn cảm xúc: Sự biến động hormone trong thai kỳ khiến phụ nữ dễ bị nhạy cảm, dễ khóc hoặc rơi vào trạng thái buồn bã không rõ nguyên nhân.
Stress kéo dài không chỉ gây ra tình trạng khó ngủ mà còn làm trầm trọng thêm cảm giác mệt mỏi vào ban ngày.
4. Chứng Ợ Nóng Và Trào Ngược Dạ Dày
Trong thai kỳ, progesterone làm giãn cơ vòng thực quản dưới, kết hợp với áp lực từ tử cung đang lớn dần, gây ra hiện tượng trào ngược dạ dày. Điều này dẫn đến:
Ợ nóng, khó chịu khi nằm: Cảm giác nóng rát ở ngực và cổ họng khiến mẹ bầu khó đi vào giấc ngủ.
Mất ngủ kéo dài: Tình trạng này thường nặng hơn vào ban đêm, khiến mẹ bầu phải thức giấc nhiều lần.
5. Hội Chứng Chân Không Yên
Hội chứng chân không yên (Restless Leg Syndrome - RLS) là một rối loạn thần kinh thường gặp ở phụ nữ mang thai, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ hai và thứ ba.
Cảm giác khó chịu ở chân: Mẹ bầu có thể cảm thấy ngứa ngáy, đau nhức hoặc như có côn trùng bò dưới da, đặc biệt khi nghỉ ngơi hoặc vào ban đêm.
Nguyên nhân: Có thể liên quan đến sự thiếu hụt sắt hoặc folate trong thai kỳ.
Hội chứng này làm gián đoạn giấc ngủ, khiến mẹ bầu cảm thấy mệt mỏi và khó chịu vào sáng hôm sau.
6. Tăng Nhịp Tim Và Lưu Lượng Máu
Trong giai đoạn mang thai, nhịp tim của mẹ bầu tăng lên để cung cấp đủ máu và oxy cho cả mẹ và thai nhi. Điều này làm cho cơ thể phải làm việc nhiều hơn, dẫn đến:
7. Ảnh Hưởng Của Chế Độ Ăn Uống Và Thói Quen Sinh Hoạt
Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang nhấn mạnh rằng chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt không lành mạnh cũng có thể gây mất ngủ và mệt mỏi ở phụ nữ mang thai:
Ăn quá nhiều trước khi ngủ: Dễ dẫn đến đầy bụng, khó tiêu hoặc trào ngược dạ dày.
Thiếu chất dinh dưỡng: Sự thiếu hụt canxi, magie hoặc sắt có thể làm gia tăng chuột rút và hội chứng chân không yên.
Thói quen ngủ không đều đặn: Thức khuya hoặc sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ.
Tổng Kết
Mất ngủ và mệt mỏi ở phụ nữ mang thai là vấn đề phức tạp, bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân như thay đổi nội tiết tố, áp lực thể chất, tâm lý lo âu, và các tình trạng sức khỏe khác. Hiểu rõ những nguyên nhân này sẽ giúp mẹ bầu tìm ra giải pháp phù hợp để cải thiện giấc ngủ và tăng cường sức khỏe.
Nếu bạn đang gặp phải tình trạng mất ngủ kéo dài, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến chuyên gia. Lương y Nguyễn Thị Thuỳ Trang khuyến nghị rằng việc kết hợp liệu pháp y học cổ truyền với chế độ sinh hoạt lành mạnh sẽ mang lại hiệu quả tích cực, giúp mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh và tràn đầy năng lượng.